ตำนานและความหมายของ พระนาคปรก ในพุทธศิลป์ไทย

ในบรรดาพุทธปฏิมากรที่เราคุ้นตา พระนาคปรก เป็นหนึ่งในพระพุทธรูปปางสำคัญที่แฝงด้วยความหมายอันลึกซึ้งทั้งในเชิงพุทธประวัติ พุทธศิลป์ และคติธรรม อีกทั้งพระนาคปรกยังเป็นสัญลักษณ์ของการคุ้มครองภัย ความสงบเย็น และการปกปักรักษาธรรมะให้ดำรงอยู่คู่โลก

คติธรรมจากตำนานพระนาคปรก

ในพระไตรปิฎกและอรรถกถา กล่าวถึงเหตุการณ์หลังการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ณ พุทธคยา เมื่อครั้นพระพุทธองค์ได้เสด็จประทับเสวยวิมุตติสุขอยู่ ณ โพธิบัลลังก์ ธรรมชาติได้มอบบททดสอบอันใหญ่หลวงที่ไม่คาดคิด เกิดพายุฝนตกหนักต่อเนื่องยาวนานถึงเจ็ดวันเจ็ดคืน พระสัมมาสัมพุทธเจ้ายังคงประทับนั่งขัดสมาธิอย่างสงบนิ่ง พระพักตร์ของพระองค์ยังคงสว่างสไสว มั่นคง ไม่หวั่นไหวต่อสิ่งใด

พญานาคมุจลินท์ผู้เป็นใหญ่ในพิภพนาครับรู้ถึงเหตุการณ์บนโลกมนุษย์ ด้วยหัวใจที่เปี่ยมด้วยศรัทธา พญานาคมุจลินท์ตัดสินใจขึ้นจากเมืองบาดาล เลื้อยขึ้นจากสระน้ำแล้ววนขดร่างเจ็ดรอบล้อมพระวรกาย พร้อมแผ่พังพานปกคลุมเหนือพระเศียรดุจฉัตรแก้ว ป้องกันฝน ลม และภัยทั้งปวง สายฝนที่เคยเทกระหน่ำไม่อาจแตะต้องพระวรกายของพระพุทธองค์ได้อีกต่อไป ภายใต้พังพานนั้น โลกทั้งใบเงียบสงัด มีเพียงความสงบอันลึกซึ้ง

ตลอดเจ็ดวันเจ็ดคืน พญานาคมุจลินท์กางพังพานปกป้องพระพุทธองค์อย่างไม่สั่นคลอน จนเมื่อพายุสงบลง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ทอดพระเนตรมายังพญานาคด้วยความเมตตา พระองค์ทรงตรัสว่า “การใช้กำลังปกป้องจากพายุภายนอกนั้นเป็นสิ่งประเสริฐ แต่พายุเหล่านั้นไม่อาจทำลายจิตใจที่ตั้งมั่นในธรรมได้”

เรื่องราวของพระนาคปรกกลายเป็นสัญลักษณ์เตือนใจเราทุกคนว่า สิ่งที่ควรปกป้องที่สุดไม่ใช่เพียงกายภายนอก แต่คือ “จิตของตน” เมื่อเกิดพายุขึ้นภายในใจ อันได้แก่ ความโลภ ความโกรธ และความหลง การคุ้มครองที่ยั่งยืนที่สุดคือ เกราะแห่งศรัทธา ดั่งพังพานแห่งสติของพญานาคมุจลินท์ และแสงสว่างแห่งปัญญาของพระพุทธเจ้า

จากตำนานสู่รูปเคารพ พระนาคปรก ความงามอันเจิดจรัสของพุทธศิลป์ไทย

พุทธลักษณะของพระพุทธรูปปางนาคปรก คือการรวมกันอย่างสมบูรณ์แบบระหว่างรูปเคารพของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและมุจลินท์นาคราช ก่อเกิดเป็นงานพุทธศิลป์ที่มีเอกลักษณ์และพลังอำนาจแห่งการปกป้องคุ้มครองอย่างเด่นชัด

พระนาคปรก ปางสมาธิประทับนั่งขัดสมาธิราบ หรือขัดสมาธิเพชร บนขนดกายของพญานาคที่ขดเป็นวงกลมซ้อนกันหลายชั้น นิยมตั้งแต่สามชั้น ห้าชั้น และเจ็ดชั้น พระหัตถ์ทั้งสองข้างวางซ้อนกันบนพระเพลา พระพักตร์อยู่ในท่าสำรวม แสดงอากัปความสงบเยือกเย็นและความไม่หวั่นต่อโลกธรรม

หัวใจสำคัญของพุทธลักษณะพระนาคปรกที่มีความพิเศษคือ ‘พังพานนาคราช’ ที่แผ่ปกคลุมอยู่เหนือพระเศียร ตัวแทนของพลังอำนาจสูงสุดในโลกบาดาล บรรจบกับพุทธลักษณะอันสงบนิ่งของพระพุทธองค์ สะท้อนปรัชญาทางพุทธศาสนาที่ว่า เมื่อเกิดปัญญาและสมาธิ เราย่อมสามารถควบคุมพลังอำนาจและความมืดมิดให้เป็นไปในทางแห่งการสร้างสรรค์และคุ้มครองภัยตัวเราเองได้

พระนาคปรก พุทธปฏิมาที่เปี่ยมด้วยนัยแห่งธรรม

เมื่อเรากราบสักการะพระพุทธรูปปางนาคปรก จะได้ระลึกถึงการปกป้องของธรรมะที่ทำให้เราผ่านวิกฤตในชีวิตได้ด้วยจิตที่ตั้งมั่น พระนาคปรกจึงไม่เป็นเพียงพระพุทธรูปปางสำคัญ แต่เป็นเครื่องเตือนใจอันทรงคุณค่าต่อชาวพุทธทุกคน แสดงให้เห็นถึงความสงบภายในใจอันเป็นพลังที่เหนือกว่าพลังของธรรมชาติทั้งมวล โลกภายนอกอาจเต็มไปด้วยความวุ่นวาย แต่จะไม่มีสิ่งใดสามารถทำร้ายจิตที่ตั้งมั่นได้

วัดไทยหลายแห่งนิยมพระนาคปรกเป็นพระประธานในพระอุโบสถ หรือเป็นพระที่ประดิษฐานในมณฑป ให้ประชาชนได้มากราบสักการะ เพื่อขอพรเรื่องความปลอดภัย ความสุขความร่มเย็นในครอบครัว และการพ้นจากเคราะห์ภัยต่าง ๆ ความศรัทธานี้ยังแฝงไว้ด้วยคติธรรมอันลึกซึ้งมากมาย

การปกป้องคุ้มครอง: พระนาคปรกมีพุทธานุภาพแห่งการคุ้มครองภัยจากภัยพิบัติ อุปสรรค และภยันตรายต่าง ๆ ช่วยปัดเป่าสิ่งชั่วร้าย และนำพาชีวิตให้ผ่านพ้นอุปสรรคไปได้

ความไม่หวั่นไหวต่ออุปสรรค: พระพักตร์ของพระพุทธรูปปางนาคปรกอยู่ในสมาธิท่ามกลางพายุฝน สะท้อนถึงการเผชิญหน้ากับความยากลำบากในชีวิตด้วยจิตที่สงบและมั่นคง อริยมรรค สอนให้เราใช้สติและปัญญาในการดำรงชีวิต แม้ต้องเผชิญกับโลกธรรมอันผันผวน

สิริมงคลแห่งวันเสาร์: พระนาคปรก เป็นพระประจำวันเกิดของคนวันเสาร์ การบูชาพระนาคปรกจึงถือเป็นการเสริมความเป็นสิริมงคลให้แก่ผู้ที่เกิดในวันนี้ ช่วยส่งเสริมให้ชีวิตบังเกิดแต่ความร่มเย็น แคล้วคลาดจากภยันตรายทั้งปวง

การอุปถัมภ์ค้ำชู: พญานาคเปรียบได้ดั่งผู้มีบุญญาธิการ ท่านยอมศิโรราบและอุปถัมภ์ค้ำชูผู้มีปัญญาและมีคุณธรรมอันสูงส่ง เปรียบได้กับการที่ผู้มีอำนาจในสังคมเข้ามาช่วยเหลือเกื้อกูลผู้ที่ประพฤติดีและมีธรรมะในใจ

เรื่องราวของพญานาคมุจลินท์ที่ปกป้องพระสัมมาสัมพุทธเจ้าด้วยหัวใจแห่งศรัทธา ถูกถ่ายทอดผ่านงานพุทธศิลป์อันงดงาม กลายเป็นพระพุทธรูป “พระนาคปรก” พุทธศิลป์ไทยอันวิจิตรตระการตา งดงามด้วยรายละเอียดที่อ่อนช้อย ผู้มีศรัทธาในพระพุทธศาสนาเชื่อว่า การสร้างพระนั้นเป็นมหาทานบารมี จักได้อานิสงส์อันยิ่งใหญ่ในภพชาติต่อไป เสมือนการปลูกต้นไม้แห่ง “บุญ” ที่จะออกดอกออกผลอย่างไม่รู้จบ 

การสร้างพระพุทธรูปทุกปางโดยเฉพาะอย่างยิ่ง พระนาคปรก ตัวแทนแห่งการปกป้องคุ้มครองและการอยู่รอดปลอดภัย เปรียบได้กับการสร้างเกราะแก้วคุ้มกันตนเองและครอบครัว รุ่งเรืองพานิช ร้านพระเสาชิงช้า ขอเป็นส่วนหนึ่งในการสืบสานตำนานอันยิ่งใหญ่ เราเข้าใจอย่างลึกซึ้งว่าการสร้างพระพุทธรูปเป็นงานที่ขับเคลื่อนด้วยหัวใจแห่งศรัทธา ทีมช่างปั้นและช่างหล่อพระพร้อมสานความตั้งใจอันบริสุทธิ์ของท่าน ให้เป็นงานพุทธศิลป์อันทรงคุณค่าที่จะสถิตสถาพรในศาสนสถานเหนือกาลเวลา เรามีพระพุทธรูปปางนาคปรกทุกขนาด ทุกรูปแบบ และ หลายเนื้อวัสดุให้เลือกตามความเหมาะสมของสถานที่ตั้ง และ ความต้องการของท่านเจ้าภาพ สามารถโทรเข้ามาปรึกษากับคุณนุชและคุณแนน ก่อนตัดสินใจได้ และยังสามารถ สั่งงาน ตามพุทธลักษณะที่ทางเจ้าภาพต้องการได้

รุ่งเรืองพานิช โรงหล่อพระเสาชิงช้า บริการรับสร้างพระ โรงหล่อพระพุทธรูปครบวงจร งานปั้นพรีเมี่ยมโดยช่างศิลป์ที่สืบทอดฝีมือจากชั้นครูยาวนานกว่า 75 ปี เราคือโรงหล่อพระพุทธรูปเจ้าแรกในย่านเสาชิงช้า พร้อมให้บริการและดูแลลูกค้าท่านทุกขั้นตอนด้วยความใส่ใจสูงสุด เพื่อให้ผลงานพุทธศิลป์ทุกชิ้น สะท้อนถึงเจตนารมณ์และมีพลังแห่งมนตร์ขลังที่เปี่ยมล้นด้วยศรัทธา

รุ่งเรืองพานิช ยินดีให้คำแนะนำในการเลือกพุทธลักษณะที่ถูกต้องงดงาม ทั้งพระนาคปรก พระประจำวันเกิด หรือพระประธานปางต่าง ๆ โดยผู้เชี่ยวชาญ ติดต่อ คุณนุช (089-245-9949) และ คุณแนน (083-550-5936) เจ้าของร้านรุ่งเรืองพานิชได้โดยตรง เพื่อการสร้างกุศลบารมีในงบประมาณที่คุณสบายใจที่สุด

โรงหล่อพระ เสาชิงช้า คลังพระพุทธรูป และเครื่องสังฆภัณฑ์แห่งแรกในเสาชิงช้าโดย รุ่งเรืองพานิช

โทรศัพท์ : 089-245-9949 , 083-550-5936 , 091-445-9495
LINE : https://line.me/ti/p/@rungruangpanich1
Facebook : https://www.facebook.com/rungruangsaochingcha
E-Mail : peerayatam@yahoo.com